Miasto Vis, Chorwacja

Miasto Vis jest polozone w pólnocno-wschodniej czesci wyspy w gleboko wtulonej w lad i dobrze chronionej zatoce. Rozwinelo sie z niegdysiejszych osad Kut i Luka, które od momentu budowy Kosciola Gospe od Pilice w XVI stuleciu staly sie jedna caloscia.
Ku miastu grawituja wsie wschodniej czesci wybrzeza: Zenka, Milna, Bargujac, Podstražje, Podselje, Polje i Marine Zemlje. Od czasów II wojny swiatowej cala wyspa byla strefa wojskowa.

Turystyka na wyspie zaczela sie rozwijac dopiero po demilitaryzacji wyspy na poczatku wojny domowej. Zatem, dopiero od 15 lat miasto i wyspa sa dostepne dla obcokrajowców. Pozostalosci obiektów wojskowych w pólnocno-zachodniej i pólnocno-wschodniej czesci wyspy swiadcza o pobycie na niej wojsk jugoslowianskich.

W okresie ostatnich stu lat z wyspy emigrowala znaczna czesc mieszkanców w poszukiwaniu lepszych warunków zycia. Dzisiaj w miescie Vis mieszka jedynie okolo 2000 mieszkanców, a na calej wyspie okolo 3500.

Liczni odwiedzajacy, a szczególnie zeglarze, coraz czesciej odwiedzaja Vis. Wszedzie wokól nas na kazdym kroku widoczne sa zmiany sposobu zycia, a Vis jak dotad zachowal stary zniewalajacy sródziemnomorski urok i sposób zycia bez stresu i tlumu.

Ruiny i kamienne stosy swiadcza o tysiacletniej historii zasiedlania wyspy Vis, a pozostalosci teatru wmurowanego w podstawy franciszkanskiego klasztoru na pólwyspie Prirov, antyczne termy i hellenistyczne cmentarzyska potwierdzaja, ze Vis jest jedna z najstarszych siedzib miejskich w Chorwacji.

Samo miasto Vis, antyczna Isse, zalozyl syrakuzki tyran Dioniziusz Starszy okolo 397 roku p.n.e. jako baze dla greckich osiedlenców przybywajacych nad Adriatyk. Dionizyjska osada znajdowala sie w tej czesci miasta, która obecnie nazywa sie Gradina i znajduje na pólwyspie Prirov.

Vis w okresie hellenistycznym byl na tyle silny, ze zakladal swoje wlasne kolonie w miejscu obecnych miejscowosci Trogir, Stobrec i Lumbardia na Korculi. O rozwoju miasta swiadcza liczne starozytne pozostalosci. W zbiorach archeologicznych Muzeum Miasta Vis, które miesci sie w austriackiej warowni Batarija, mozna obejrzec najlepszy przyklad sztuki antycznej na Visie – wykonane z brazu popiersie bogini Artemidy.

Oprócz niej wyrózniaja sie takze inne wartosciowe dziela sztuki antycznej, jak na przyklad popiersia mezczyzn i kobiet, ceramiczne wazy rozmaitych ksztaltów, naczynia, w szczególnosci niepowtarzalny zbiór amfor wylowionych z morza w bezposredniej bliskosci miasta. Szczególne archeologiczne znaczenie maja równiez stelle nagrobne znalezione na przedmiesciu miasta o nazwie Mrtvilo, w zachodniej czesci obecnych terenów sportowych.

Warunki przyrodnicze i tradycja zdecydowaly o rozwoju dzialalnosci gospodarczej mieszkanców Visu. Z powodu rozleglych pól uprawnych i wysokiej jakosci gleby, zwlaszcza w okolicach miasta Vis, rolnictwo bylo zawsze glówna galezia gospodarki.

Uprawa winorosli od czasów antycznych byla najwazniejszym zajeciem mieszkanców Visu, o czym pisal juz starozytny pisarz Agatarhid: „wino z Issy, wyspy na Morzu Adriatyckim, w porównaniu z innymi jest duzo lepsze”. Z drugiej strony, bogate lowiska ryb w tej czesci srodkowego Adriatyku, wplynely na rozwój rybolówstwa . Obecnie, oprócz wymienionych zajec, glówna role odgrywa sektor uslug, a zwlaszcza turystyka.

Miasto Vis jest wyjatkowo bogate w dziedzictwo kulturalno-historyczne nowych czasów. W jego sklad wchodzi wiele rezydencji, twierdz i palaców.

Jesli wyruszycie z Kuta. Które lezy w poludniowo-wschodniej czesci, w kierunku Luki, takze w poludniowej czesci wyspy, bedziecie mijali palac Jakinova, palac poety Ranka Marinkovica, palac Petrinovica i Gazarovica., nastapnie palace Mardešiceva, Radošijeva, Vukašinovica-Dojmijeva i palac Tramontana oraz wieze Perasti. Poza miastem leza angielskie twierdze Terjun, Fortica i Velington.

 

Z sakralnej architektury i sztuki wyrózniaja sie szczególnie wczesnoromanski Kosciól sw. Jurija (sw. Juraj jest patronem miasta Vis, jego swieto jest obchodzone 23 kwietnia) w zatoczce o tej samej nazwie w bezposredniej bliskosci Ceskiej willi oraz Kosció sw. Marije u Podselju, które sa duchowym centrum wyspy, dokad kieruja sie pielgrzymki w trakcie obchodów Wniebowziecia Najswietszej Marii Panny. Z pozostalych sakralnych obiektów, nalezy obejrzec Kosciól sw. Cypriana i Justyny na Kucie, Kosciól Gospe od Pilica, która laczy Kut i Luke oraz klasztor franciszkanski na pólwyspie Prirovo.

W miescie goscie moga spedzac czas na róznych aktywnosciach sportowych. Szczególnie polecane jest centrum sportowo-rekreacyjne z czterema boiskami do tenisa, boiskiem do koszykówki i do pilki noznej. Aktywnie dziala równiez klub zeglarski, krykietowy i paralotniarski. Poza miastem mozemy nurkowac pod opieka dwóch centrów nurkowych, a takze uprawiac wspinaczke lub jezdzic na rowerze.

W zadnym wypadku nie mozna opuscic ani jednej z dziesieciu restauracji w miescie, ani zadnej gospody, które mieszcza sie w okolicznych gospodarstwach rolnych. Koniecznie trzeba spróbowac specjalnosci lokalnej kuchni, jak na przyklad višska pogace (placek z pszennej maki) lub sardele z rusztu.

W trakcie roku odbywa sie caly szereg ciekawych imprez, z których na szczególna uwage zasluguje Sylwester na swiezym powietrzu, maskarada w ostatki, Miedzynarodowy Festiwal Teatrów Amatorskich w maju, Višskie Lato Kulturalne z koncertami i przedstawieniami, które odbywaja sie w czasie letnich miesiecy oraz regaty zeglarskie w pazdzierniku.